Περιγραφή της περιοχής

Η περιοχή GR2120008 – Όρη Παραμυθιάς, Στενά Καλαμά και Στενά Αχέροντα χαρακτηρίζεται ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ ή Special Protection Area – SPA) και η συνολική της έκταση ανέρχεται σε 116,92 km2 . Η συνολική έκταση της περιοχής Natura εμπίπτει στο Υδατικό Διαμέρισμα Ηπείρου (EL05) και επιμερίζεται σε 90,26 km2 στη λεκάνη Αχέροντος (EL13) και σε 26,65 km2 στη λεκάνη Καλαμά (EL12). Όσον αφορά στο υψόμετρο της περιοχής, το ελάχιστο υψόμετρο ανέρχεται στα 44 μ, το μέγιστο στα 1644 μ και το μέσο στα 628,69 μ.
Πρόκειται για μια απρόσιτη, απότομη οροσειρά με ψηλούς γκρεμούς στο δυτικό τμήμα. Στην περιοχή περιλαμβάνονται και οι κοιλάδες του Καλαμά και του Αχέροντα. Στο βόρειο τμήμα της περιοχής βρίσκεται το μεγαλοπρεπές φαράγγι του ποταμού Καλαμά, οι πλαγιές του οποίου καλύπτονται πυκνά από μικτή βλάστηση αειφύλλων σκληροφύλλων και φυλλοβόλων δρυών με Carpinus orientalis, Fraxinus ornus, Ulmus campestris, Celtis australis, Colutea arborescens, Ceratonia siliqua, Pistacia lentiscus, Cotinus coggygria, Quercus pubescens, Q. frainetto, Q. ilex, Q. coccifera, Acer monspessulanum, Phillyrea media, Hedera helix, Clematis flammula, Cornus mas κτλ. Αξιοσημείωτη είναι η παρουσία της αγριελιάς (Olea europaea) και του σχίνου (Pistacia lentiscus), καθώς και η εμφάνιση άλλων χαρακτηριστικών ειδών της θερμο-μεσογειακής ζώνης βλάστησης μέσα στη φυλλοβόλο ζώνη της μεσο-μεσογειακής ζώνης βλάστησης. Στην περιοχή απαντά επίσης ένα παραποτάμιο δάσος με πλατάνια (Platanus orientalis), λευκή λεύκα (Salix alba), S. cinerea και σκλήθρο (Alnus glutinosa). Κατά μήκος του ποταμού, δίπλα στο νερό, αναπτύσσονται συστάδες με Scirpus holoschoenus και Carex sp. 

Τα Στενά του Αχέροντα βρίσκονται στο νότιο άκρο της περιοχής και αποτελούνται από ασβεστολιθικούς βράχους με μακκία βλάστηση όπου κυριαρχούν τα είδη Quercus coccifera, Phillyrea latifolia, κ.τ.λ. Η δενδρώδης και θαμνώδης βλάστηση συμμετέχει με μικρότερα ή μεγαλύτερα ποσοστά κάλυψης, αντίστοιχα. Η χασμοφυτική βλάστηση, η οποία αποτελείται από οικολογικά και φυτογεωγραφικά ενδιαφέροντα taxa, αναπτύσσεται σε ασβεστολιθικούς βράχους με μεγάλες κλίσεις μέσα στο φαράγγι, δίνοντας έτσι ιδιαίτερη οικολογική αξία στην περιοχή.
Η σύνθεση της καλά δομημένης παρόχθιας βλάστησης περιλαμβάνει τα ακόλουθα κυρίαρχα είδη: Platanus orientalis, Salix alba, Alnus glutinosa, κ.τ.λ. Η περιοχή είναι σημαντική για τα αρπακτικά. Τα είδη ενδιαφέροντος περιλαμβάνουν τα εξής: Neophron percnopterus, Gyps fulvus, Aquila chrysaetos, Hieraaetus fasciatus και Falco naumanni. Η βλάστηση των πλαγιών του φαραγγιού του Καλαμά βρίσκεται σε πολύ καλή οικολογική κατάσταση. Τα δάση φυλλοβόλλων περιλαμβάνει διάφορα είδη δέντρων και η σύνθεση της μακκίας βλάστησης είναι χαρακτηριστική των τύπων οικοτόπων που εμφανίζονται σε αυτά τα υψόμετρα.