Περιγραφή της περιοχής

Ανάμεσα στις ανατολικές πλαγιές των όρων Ρεβέλα και Λεύκες του Δήμου Φιλιατών και τις δυτικές πλαγιές των όρων Σίδερη, Κουτσουβέλη, Σουμαλά του Δήμου Παραμυθιάς του Νομού Θεσπρωτίας, βρίσκεται το φαράγγι, το οποίο διασχίζει ο ποταμός Καλαμάς. Το τμήμα αυτό του ποταμού με τις απότομες βουνοπλαγιές, αποτελεί την προστατευόμενη περιοχή των Στενών του Καλαμά. Είναι τοπίο μοναδικής αισθητικής αξίας, με έντονη την αίσθηση της απομόνωσης, με κατακόρυφους βραχώδεις γκρεμνούς, ανάμεσα από τους οποίους ρέει με μαιανδρισμούς το ποτάμι, δυσπρόσιτα σπήλαια στις πλαγιές και σημαντική ζώνη παραποτάμιας βλάστησης.
Η περιοχή των  Στενών Καλαμά , περιλαμβάνεται στο Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο Natura 2000, έχει χαρακτηριστεί ως Ειδική Ζώνη Διατήρησης (Special Areas for Conservation – SAC) με κωδικό GR2120004 καλύπτοντας συνολική επιφάνεια 1820,30ΗΑ. Μαζί με τα Όρη Παραμυθιάς και τα Στενά Αχέροντα έχει χαρακτηριστεί επίσης ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας (Special Protected Area-SPA) με κωδικό GR2120008. Λόγω της μεγάλης οικολογικής και βιολογικής αξίας τους η περιοχή των Στενών Καλαμά έχει χαρακτηριστεί ως «Περιοχή Προστασίας της Φύσης» (Ν. 1650/86, άρθρο 19,παραγρ. 2).

Παραγωγικές δραστηριότητες

Οι λιγοστοί κάτοικοι που έχουν απομείνει στην περιοχή των Στενών του ποταμού Καλαμά ασχολούνται κυρίως με την κτηνοτροφία η οποία αφορά την εκτροφή ζώων ελευθέρας βοσκής αγελάδων και αιγών.

Απειλές

Οι ανθρώπινες επεμβάσεις στην περιοχή είναι πολύ λίγες και αφορούν κυρίως στην εκχέρσωση παρόχθιας βλάστησης, το παράνομο κυνήγι και την άναρχη διάνοιξη δρόμων. Απειλή αποτελούν και οι πυρκαγιές. Η μικρή παρουσία του ανθρώπου στην περιοχή έχει συντελέσει στη διατήρηση της φυσικότητας του τοπίου και στις μικρές πιθανότητες που υπάρχουν για την καταστροφή του.

Στην περιοχή των Στενών του ποταμού Καλαμά απαντούν 7 τύποι οικοτόπων από τους οποίους οι 4 βρίσκονται στο Παράρτημα Ι της Οδηγίας 92/43/ΕΕ. Όλοι οι παραπάνω βρίσκονται σε πολύ καλή οικολογική κατάσταση, δίνοντας ιδιαίτερη αξία στο τοπίο της περιοχής. Επίσης συναντάμε φυτικά είδη που βρίσκονται σε καθεστώτα προστασίας, άλλα που αποτελούν δείκτες της οικολογικής κατάστασης των οικοτόπων και άλλα που παρουσιάζουν φυτοκοινωνιολογικό και οικοτουριστικό ενδιαφέρον. Αξιόλογα είναι και είδη τα οποία συναντάμε στους ασβεστολιθικούς βράχους, όπως η υπέροχη Ramonda serbika.

Κατάλογος τύπων οικοτόπων

Κατάλογος ειδών χλωρίδας Στενών και Δέλτα Καλαμά​

Ιδιαίτερα σημαντική θεωρείται η περιοχή του φαραγγιού για τα αρπακτικά πουλιά, αφού παρουσιάζει ικανοποιητικές συνθήκες διαβίωσης τους. Στην περιοχή έχουν καταγραφεί 86 είδη πτηνών από τα οποία 21 είδη ανήκουν στα αρπακτικά, 49 στα στρουθιόμορφα, 14 στα μη στρουθιόμορφα και 2 στα υδρόβια. Επίσης έχουν καταγραφεί 7 είδη ψαριών (τα συνηθέστερα αλιευθέντα είδη είναι τα Luciobarbus albanicus, Barbus peloponnesius), 7 είδη αμφιβίων (3 φρύνοι – 2 του γένους Bufo και η Bombina variegate, 3 είδη του γένους Rana και το Hyla arborea), 17 είδη ερπετών (2 είδη χερσαίων χελωνών –Testudo hermanni, Testudo marginata, 7 είδη σαυρών και 8 είδη φιδιών) και 17 είδη θηλαστικών (Rhinolophus hipposideros – περιλαμβάνεται στην Οδηγία 92/43/ΕΕ).

Κατάλογος ορνιθοπανίδας όπως συμπληρώθηκε μετά από συστηματικές παρατηρήσεις κατά τα έτη 2010-2013

Κατάλογος ιχθυοπανίδας όπως συμπληρώθηκε μετά από συστηματικές παρατηρήσεις κατά τα έτη 2010-2013

Κατάλογος αμφιβίων και ερπετών όπως συμπληρώθηκε μετά από συστηματικές παρατηρήσεις κατά τα έτη 2010-2013

Κατάλογος θηλαστικών όπως συμπληρώθηκε μετά από συστηματικές παρατηρήσεις κατά τα έτη 2010-2013