Εκβολές & Στενά Αχέροντα
Εκβολές & Στενά Αχέροντα
Περιγραφή της περιοχής
Στα νοτιο-ανατολικά όρια του Νομού Θεσπρωτίας με το Νομό Πρεβέζης, ανάμεσα από τις νότιες απολήξεις των ορέων Παραμυθιάς και εν μέρει των ορέων του Σουλίου, βρίσκεται το υπέροχο φαράγγι που διασχίζει ο ποταμός Αχέροντας. Απότομες ορθοπλαγιές, σκουροπράσινα καθαρά νερά. Πρόκειται για μία περιοχή στην οποία περιλαμβάνονται αξιόλογοι οικότοποι, όπου ενδιαιτούν πολλά σπάνια ή απειλούμενα είδη ζώων και φυτών με σημαντικό βιογεωγραφικό ενδιαφέρον.
Ο ποταμός Αχέροντας πηγάζει από τα ορεινά του Νομού Ιωαννίνων και μετά από διαδρομή 64 χιλιομέτρων εκβάλλει στο Ιόνιο πέλαγος, δημιουργώντας πλήθος οικοσυστημάτων που φιλοξενούν πολλά είδη ζώων και φυτών. Ο ποταμός διασχίζει την κοιλάδα που σχηματίζεται ανάμεσα στους ορεινούς όγκους της Δυτικής Ηπείρου και κοντά στο χωριό Τρίκαστρο (στα όρια των Νομών Ιωαννίνων, Πρεβέζης και Θεσπρωτίας), εισέρχεται σε ένα στενό και επιβλητικό φαράγγι που σχηματίζουν τα βουνά της Παραμυθιάς και του Σουλίου (Στενά Αχέροντα) απ’ όπου εξέρχεται κοντά στο χωριό Γλυκή. Στη συνέχεια εισέρχεται στην πεδιάδα του Φαναρίου, όπου και σχηματίζει δέλτα κατά την εκβολή του (Εκβολές Αχέροντα) στον όρμο της Αμμουδιάς.
Δυτικά της περιοχής αυτής, στο βορειοδυτικό παραθαλάσσιο τμήμα του Νομού Πρεβέζης βρίσκονται οι εκβολές του γνωστού από τη μυθολογία ποταμού Αχέροντα. Ο ποταμός Αχέροντας εκβάλλει στο Ιόνιο Πέλαγος, στον Όρμο Φανάρι (Αμμουδιά). Πρόκειται για μία περιοχή με ιδιαίτερα φυσικά χαρακτηριστικά, όπως ελώδεις εκτάσεις, όρμους με αμμοθινικούς σχηματισμούς, υπέροχα παράκτια οικοσυστήματα με απότομους βραχώδεις σχηματισμούς σκεπασμένους με πευκοδάση, που προσδίδουν σε αυτή ένα ιδιαίτερης βιολογικής και αισθητικής αξίας τοπίο.
Η περιοχή των Στενών και Εκβολών Αχέροντα είναι από τις 18 φυσικές περιοχές που έχουν αναγνωριστεί ως οι πιο αξιόλογες σ’ ολόκληρη την Ήπειρο. Η περιοχή καταλαμβάνει συνολική έκταση 4.630 εκτάρια και είναι σημαντική τόσο σε Ευρωπαϊκό Επίπεδο (αποτελεί Ειδική Ζώνη Διατήρησης με κωδικό GR2140001 και μέρος της αποτελεί Ζώνη Ειδικής Προστασίας με κωδικό GR2120008), όσο και σε Εθνικό, εξαιτίας των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών και της βιοποικιλότητας της.
Παραγωγικές Δραστηριότητες
Οι κάτοικοι της περιοχής των Στενών του ποταμού Αχέροντα ασχολούνται κυρίως με την κτηνοτροφία ζώων ελευθέρας βοσκής (κυρίως γίδες), με τη γεωργία κυρίως στην ευρύτερη περιοχή του ποταμού στις πεδιάδες που απλώνονται παραπλεύρως του, ενώ στην περιοχή των εκβολών με το ψάρεμα και τον τουρισμό. Τα βασικά προϊόντα της περιοχής είναι τα γαλακτοκομικά, τα ψάρια και το ελαιόλαδο.
Απειλές
Οι απειλές για τις προστατευόμενες περιοχές των Στενών και των Εκβολών του ποταμού Αχέροντα αφορούν γενικά την άναρχη δόμηση, τις πυρκαγιές, το παράνομο κυνήγι, την υπερβόσκηση (κυρίως από γίδες που βόσκουν στην περιοχή των στενών), την εκχέρσωση παρόχθιας βλάστησης και τη ρύπανσητων νερών από τις αγροτικές δραστηριότητες και τα αστικά λύματα.
Ο τουρισμός επίσης, όταν δεν αναπτύσσεται με σεβασμό προς το περιβάλλον, μπορεί να αλλοιώσει τη μορφή του τοπίου με μεγάλους δρόμους, ακαλαίσθητα κτίρια, σωρούς σκουπιδιών στις χαράδρες και τις ακτές, φθορά μονοπατιών και της γειτονικής σ’ αυτά βλάστησης, κ.α.
Η απρογραμμάτιστη διάνοιξη δρόμων προκαλεί την αποκοπή οικολογικής συνέχειας των βιοτόπων, τη μεταφορά της όχλησης και τη διατάραξη της πανίδας.
Επίσης απειλή για τον Κρίνο της θάλασσας (Pancratium maritimum) είναι και η συλλογή του, εφόσον απαντά σε λίγα άτομα στην παραλία της Αμμουδιάς.
Στενά Αχέροντα
View Φ.Δ. Καλαμά Αχέροντα – Περιοχές Ευθύνης in a larger map
Εκβολές του Αχέροντα
View Φ.Δ. Καλαμά Αχέροντα – Περιοχές Ευθύνης in a larger map
Βιοποικιλότητα στις Εκβολές και τα Στενά του Αχέροντα
Στην περιοχή των Στενών του Αχέροντα έχουν καταγραφεί 7 τύποι οικοτόπων σε πολύ καλή γενικά οικολογική κατάσταση και στις Εκβολές 19 τύποι οικοτόπων, από τους οποίους ο ένας (Λόχμες των παραλιών με αρκεύθους -Juniperus ssp.) αποτελεί οικότοπο προτεραιότητας σύμφωνα με την Οδηγία 92/43/ΕΕ.
Στα Στενά το 1998 είχαν καταγραφεί 250 είδη και υποείδη χλωρίδας, ενώ στις εκβολές ο αριθμός των φυτικών ειδών έφτανε στα 449. Στα παραπάνω συμπεριλαμβάνονται και σπάνια είδη, όπως το είδος Σκαβιόζα η ηπειρώτης (Lomelosia epirota) σε βραχώδεις βιότοπους (Red Data Book) και η Μόλτκια η πετρώδης (Moltkia petrea).
Χλωριδικός κατάλογος Στενών και Εκβολών Αχέροντα
Όσον αφορά στην ορνιθοπανίδα σε ολόκληρη την περιοχή που περιλαμβάνει τις εκβολές και τα Στενά του ποταμού Αχέροντα, το 1998 καταγράφηκαν 210 είδη από τα οποία τα 59 περιλαμβάνονται στο Παράρτημα Ι (αυστηρά προστατευόμενα, δηλ. ανήκουν στην κατηγορία των σπάνιων, κινδυνευόντων και απειλούμενων ειδών) της Οδηγίας 79/409/ΕΕ. Τα 25 από τα 59 είδη είναι υδρόβια και παρυδάτια πουλιά που συναντάμε κυρίως στις εκβολές και τα 18 είναι είδη αρπακτικών πουλιών που συναντάμε κυρίως στα Στενά του ποταμού Αχέροντα.
Στα θηλαστικά της περιοχής περιλαμβάνονται τουλάχιστον 17 διαφορετικά είδη, από τα οποία τα 6 προστατεύονται από τη σύμβαση Βέρνης και άλλα νομικά πλαίσια. Από αυτά ο Λύκος (Canis lupus) και η Βίδρα (Lutra lutra) περιλαμβάνονται στα προστατευταία είδη της Οδηγίας 92/43/ΕΕ.
Στην περιοχή έχουν καταγραφεί 15 είδη ερπετών, από τα οποία τα 14 προστατεύονται από τη σύμβαση Βέρνης και τα 6 (χελώνες) από την Οδηγία 92/43/ΕΕ. Επίσης έχουν καταγραφεί 7 είδη αμφιβίων, από τα οποία τα 3 (Πρασινοβάτραχος – Bufo viridis , Δεντροβατραχάκι – Hyla arborea, Δαλματοβάτραχος ή Πηδοβάτραχος – Rana dalmatina) προστατεύονται από τη σύμβαση της Βέρνης και 9 είδη ιχθυοπανίδας από τα οποία τα 2 (Γούργος – Aphanius fasciatus, Λιάρα – Phoxinelus pleurobipunctatus) από την Οδηγία 92/43/ΕΕ.
Κατάλογος ειδών ερπετών και αμφιβίων όπως συμπληρώθηκε μετά από συστηματικές παρατηρήσεις κατά τα έτη 2010-2013
Κατάλογος ειδών ιχθυοπανίδας όπως συμπληρώθηκε μετά από συστηματικές παρατηρήσεις κατά τα έτη 2010-2013
